Çevre Dostu Kripto Paralar
İçeriğimizde cevabını bulabileceğiniz sorular: Çevre dostu coinler ne anlama gelir, enerji dostu kripto paralar neden gündemde, en az enerji harcayan coinler hangileridir?
Tamamen elektronik sistemler üzerine kurulu olan kripto para piyasası, en çok enerji tüketen piyasalardan biri konumunda. Harcanan enerji miktarı o kadar yüksek ki pek çok çevre aktivisti, kripto paralara sırf bu yüzden karşı çıkıyor. Örneğin Bitcoin ağı, yılda 130 TWh’den fazla enerji tüketiyor. Bu miktar, Bahreyn gibi bir ülkenin yıllık enerji tüketiminden bile daha fazla!
Artık hepimizin bildiği gibi Blockchain, “geleceğin teknolojisi”; kripto paralar ise “paranın geleceği” olarak nitelendiriliyor. Peki ama Dünya iklim krizi ile mücadele ederken bu kadar fazla enerji tüketen “paranın geleceği” ne kadar “sürdürülebilir”?
Her yeni Blockchain ve kripto para projesi, spesifik bir sorunu çözmek, özgün ve yepyeni bir hizmet sunmak, belirli bir prosedürü hızlandırmak ya da daha güvenli bir hale getirmek gibi amaçlarla yola çıkıyor. Arkalarındaki bu hedef farkları da her birinin değerini ve popülaritesini belirliyor. Söz konusu geleceğin teknolojisi olduğunda da karşısında elbette “geleceğin problemleri” duruyor.
Blockchain ve kripto para piyasası, her türden projenin yer alabileceği, açık fikirli, yenilikçi ve adaptasyon yeteneği çok yüksek bir piyasa. Enerji dostu kripto paralar da tam olarak bu çeşitlilikten ve yeteneklerden doğuyor diyebiliriz. Pek çok geliştirici ekip, enerji sorununa da çözüm üretmeye çalışıyor. Peki, çevre dostu coinler ne anlama gelir, nasıl yapılandırılır?
Çevre Dostu Coinler Ne Anlama Gelir?
Öncelikle bir kripto paranın tam manasıyla çevre dostu olduğunu söylemek oldukça zor; çünkü kripto paralar, doğaları gereği, değişkendir. Bu değişkenlikler ne anlama geliyor?
Örneğin birçok kripto para birimi, Bitcoin’den daha çevre dostu olabilir. Çünkü Bitcoin’e göre günlük işlem hacimleri çok daha düşük olacağından haliyle daha az enerji tüketeceklerdir.
Bazı kripto para birimleri de doğa dostu bir çizgide konumlanarak sistemlerini farklı bir bakış açısıyla inşa ediyor. Örneğin Bitcoin, tek bir token üretmek için büyük miktarda hesaplama (ve dolayısıyla işlem gücü) içeren bir Proof of Work (iş kanıtı) sistemine güvenir. Bunun yerine Proof of Storage (depolama kanıtı), Proof of Stake (teminat kanıtı) ya da madencilik gerektirmeyen block lattice (blok kafes) teknolojisi kullanan para birimleri çok daha az enerji tüketir.
Öte yandan Proof of Work kullanan kripto para birimleri arasında da diğerlerinden daha az enerji tüketenler mevcuttur. Bunun başlıca nedeni, bazı kripto paraların, ağlarında enerji tüketimini artıran bir protokol olan ASIC dirençli algoritmalar kullanmasıdır. Bu direnç algoritması maalesef ağdaki işlemleri yorar ve enerji tüketimini artırır.
Özetle çevre dostu coinler, kullanılan teknoloji ve coin’in nasıl yapılandırıldığıyla ilgilidir.
Enerji Dostu Kripto Paralar Neden Gündemde?
Yine Elon Musk etkisi! Bildiğiniz gibi Elon Musk, sık sık kripto paralarla ilgili fikirlerini dile getiriyor ve her bir açıklaması piyasanın dengeleriyle oynuyor.
Tesla’nın CEO’su Elon Musk, bu kez de yüksek enerji tüketimi nedeniyle Tesla’nın artık ödemelerde Bitcoin kullanmayacağını açıkladı. Elektrikli otomobil üreten bir firmanın böyle bir hamle yapması çok da şaşırtıcı değil; ancak Tesla gibi bir şirketin aldığı bu karar, kripto para piyasasında hareketliliğe sebep oldu.
Musk’ın açıklaması, ilk olarak Bitcoin’in son 24 saatte %11 değer kaybetmesine; ikinci olarak da yatırımcıların “Bitcoin değilse ne?” diye sormasına neden oldu. Tesla’nın ödemelerde Bitcoin kabul etmeyecek olması, alternatif olarak seçilen coin ya da coin’lerin piyasa değerini epey artıracak gibi görünüyor.
Peki akla ilk gelen enerji dostu kripto paralar / çevreci coinler hangileri?
En Az Enerji Harcayan Coinler Listesi
Cardano (ADA)
Çevreci coinler dediğimizde akla ilk gelen en popüler kripto paralardan biri olan Cardano. Ethereum’un kurucu ortağı Charles Hoskinson tarafından geliştirilen Cardano, bilim insanları tarafından dünyanın ilk peer-reviewed (bir yazının alanında uzman kişilerce incelenmesi ve onaylanması süreci) blokzinciri olarak nitelendirilen ağı ve kripto parasıdır. Bitcoin saniyede 7 işlem yaparken Cardano, saniyede 1000 işlem sayısına ulaşabilir. Cardano, yukarıda da anlattığımız Proof of Stake mekanizmasını kullandığı için Bitcoin’den daha çevre dostu bir coin’dir. Cardano kurucusu Hoskinson, Cardano ağının yılda yalnızca 6 GWh güç tükettiğini söylüyor. Bu, Bitcoin’in tükettiği enerjinin Cardano’nun yaklaşık 21,000 katına tekabül ettiği anlamına geliyor (Cardano kaç TL?).
Stellar (XLM)
Çevreci coinler arasında yer alan Stellar, geleneksel finans kurumları ve dijital para birimleri arasındaki boşluğu doldurmak amacıyla 2014 yılında piyasaya sürüldü. Stellar, ağı kullanmak için kurumlardan veya bireylerden herhangi bir ücret talep etmezken; daha hızlı, daha kolay ve daha uygun maliyetli işlemler sağlamaya çalıştığı için PayPal’a ciddi bir alternatif olarak görülüyor.
Stellar ağının yerel token’ı olan Lumens, blokzinciri tabanlı dağıtılmış defterindeki mali işlemleri bir cent’ten küçük bir bedel karşılığında yaparak daha düşük enerji tüketir. Ağ, aynı zamanda bireylerin ve kurumların ağda kullanılmak üzere kendi token’larını oluşturmalarına da imkan veriyor.
Stellar ağının en belirgin çevreci özelliği ise kullandığı mutabakat protokolüdür. SCP ismindeki açık kaynaklı bu protokol, tüm ağda bir iş kanıtı veya hisse kanıtı algoritması olarak çalışmak yerine, bir dizi güvenilir düğüm aracılığıyla gerçekleşen işlemlerin kimlik doğrulamasına dayanır. Kimlik doğrulama döngüsü hızlı olduğu için çok daha kısa sürer ve bu da maliyetleri düşük tutarken enerji kullanımını da minimuma indirir (Stellar kaç TL?).
Ripple (XRP)
Ripple, doğrulayıcılara dayanan bir oylama sistemi oluşturan özel bir platform olarak 2012’den beri faaliyet göstermektedir. Ripple, Ripple Protokol Konsensüs Algoritmasını (RPCA) kullanır. Bu da, bir işlemi XRP defterine eklenmeden önce ağdaki küresel doğrulayıcıların en az %80’inin onaylaması gerektiği anlamına gelir. Sonuç olarak Ripple, kullanıcıların para transferlerinin az masrafla ve son derece hızlı bir şekilde (işlem başına yaklaşık 3-8 saniye) bir yerden başka bir yere gidebildiği çevre dostu bir ağdır (Ripple kaç TL?).
Nano
Nano ücretsiz, hızlı ve diğer birçok kripto para biriminden çok daha az miktarda enerji tüketmesiyle ünlüdür. 2015 yılında kurulan ve blok kafes teknolojisini kullanan Nano, madenciliğe dayanmadığı için ölçeklenebilir ve hafiftir. Digiconomist verilerine göre her bir Bitcoin işlemi için 950 kWh enerji tüketilirken, her bir Nano işlemi için sadece 0.112 Wh elektrik kullanılıyor. Nano platformundaki işlemlerde rekabet ve gecikmeler yerine, işlemlerde yalnızca gönderen ve alıcı hesapları kullanılarak saniyede 125 adede kadar işlem gerçekleştirilebilir. Nano da yapılandırılması biçimi bağlamında çevreci coinler arasında yer alır.
EOS
EOS, yaygın olarak geliştiriciler tarafından kullanılan halka açık bir blokzinciridir. Geliştiriciler tarafından bu kadar benimsenmesinin nedeni, uygulamaları birkaç farklı programlama dilinde yazmanın oldukça kolay olmasıdır. Üstelik tamamen ücretsizdir. EOS, Proof of Stake mekanizmasını kullandığı için çevre dostu coinler arasındadır (EOS kaç TL?).
TRON (TRX)
Singapur’da kurulan TRON, kâr amacı gütmeyen, birçok programlama dilini destekleyen ve içerik oluşturucuların içeriklerinden para kazanabildiği halka açık bir blokzinciridir. Eşler arası bir platform olan TRON, içerik oluşturucuların içeriklerini doğrudan blokzinciri üzerinde paylaşmalarına imkan tanıyarak tüm süreci, daha da enerji verimli hale getirir (TRON kaç TL?).
SolarCoin (SLR)
SolarCoin tıpkı diğer pek çok kripto para biriminde olduğu gibi merkeziyetsiz bir coin’dir. SolarCoin’i diğer kripto paralardan ayıran en temel fark ise platformun doğu dostu olmayı teşvik etmeyi amaçlamasıdır. Solarcoin sadece güneş enerjisiyle üretilmektedir. Ağ, her Megawatt/saat için 1 Solarcoin üretir. Dolayısıyla çevre ve enerji dostu kripto paralar dendiğinde akla gelen önemli kripto paralardan biri de Solarcoin’dir.
BitGreen (BITG)
BitGreen, Bitcoin’in çevreye olumsuz etkisine karşı bir eleştiri olarak 2017’nin sonlarında kuruldu. Topluluk odaklı bir girişim olan BitGreen, projesinin bakımını denetlemek ve geliştirmek için kâr amacı gütmeyen bir de vakıf kurdu. BitGreen’in temel çalışma mantığını basitçe şu şekilde açıklayabiliriz: Örneğin bir araç çağırma uygulamasında araba paylaşımı yaparsanız, sürdürülebilir kahve satın alırsanız veya gönüllülük hareketlerine katılırsanız BITG kazanabilirsiniz. Proje, bu sayede çevre dostu eylemleri teşvik etmeyi hedefliyor.
Diğer Çevreci Coinler
Holochain (HOT), Hedera Hashgraph (HBAR), Dogecoin (DOGE) ve Algorand (ALGO) da enerji verimliliğine sahip çevre dostu coinler arasında sayılabilir.
TRG Datacenters’ın 2021 verilerine göre bazı kripto paraların işlem başı tükettiği elektriğin KWh cinsinden değeri aşağıdaki gibi. Değerleri incelerken kripto paralar arasında farklılıkları daha açık bir şekilde görebilirsiniz.
| Kripto Para | İşlem Başı Tüketim (KWh) |
| XRP | 0.0079 |
| Dogecoin | 0.12 |
| Cardano | 0.5479 |
| Litecoin | 18.522 |
| Bitcoin Cash | 18.957 |
| Ethereum | 62.56 |
| Bitcoin | 707 |
Coin’leri incelemek için Canlı Kripto Para Piyasası sayfamızı takip edebilirsiniz.
İçerik, yatırım tavsiyesi değildir.
