ICO Süreci Nasıl İlerler?

ICO’lar, Blockchain tabanlı proje geliştirmek isteyen ekiplerin, projelerini geliştirebilmek için sermaye toplamalarını sağlayan bir kitle satışı yoludur. Yatırımcılar, güvendikleri projelerin ICO süreçlerine katılarak hemen ya da gelecekte kullanabilecekleri coin veya token’lardan satın alır. Toplanan sermaye ile proje geliştirme süreci başlar. ICO’nun yatırımcılar için en önemli şahsi avantajı, ilgili dijital varlığı dipten çok uygun bir fiyata yüksek miktarda satın alabilme olanağı sunmasıdır. Peki, ICO süreci nasıl ilerler, ICO nasıl alınır?

ICO Dev Rehber: Nedir? Neden Yapılır? Riskli Mi? Süreç Nasıl İlerler?

Neden ICO’lara Katılmalıyım?

ICO’da coin ya da token satın almanın yatırımcılar için temelde 3 motivasyon kaynağı vardır:

• Yeni bir projeyi destekleyerek kripto para piyasasının gelişimine ve büyümesine katkı sağlamak.
• ICO’da düşük fiyata satın alınan dijital varlığın ileride değerinin artması ile yüksek düzeyde maddi kâr elde etmek.
• Satın alınan token’ın projeye dair sunduğu diğer avantajlardan faydalanmak.

Bu noktada ICO’da ne satın aldığınızı bilmek önemlidir. Satın aldığınız token, size projenin sunduğu hizmetlerden indirimli bir şekilde faydalanmak, gelecekteki kazançlardan kâr payı almak ya da premium özelliklere erişmek gibi ayrıcalıklar sağlayabilir. Bu avantajlar, satışa sunulan dijital varlığın nasıl yapılandırıldığına bağlı olarak değişebilir. Tüm bu detaylar white paper’da belirtilmiş olmalıdır. Dolayısıyla da ne satın aldığınızı bilmek için mutlaka projenin white paper’ını dikkatli bir şekilde okumanız gerekir. Bir ICO’ya katılım süreci, white paper incelemesi ile başlar diyebiliriz.

ICO’lar Neden Riskli?

Bir kişinin ya da ekibin, ICO başlatması aslında son derece kolay bir süreçtir. Ödevini iyi yapan bir ekip, son derece iyi işleyecek bir ICO süreci tasarlayabilir. Birkaç dakika içerisinde kendi kripto para biriminizi ya da token’ınızı oluşturmanızı sağlayan pek çok online araç da var. Ek olarak Github gibi platformlarda ilgili kodlar kolaylıkla bulunabilir. Bu kolaylıklar, yatırımcıya yatırım yapmadan önce zorunlu olarak bazı sorumluluklar yüklüyor:

• Satışa sunulan ürünün ne olduğunu, nasıl bir teknik altyapı üzerine kurulu olduğunu ve token’lar arasındaki farkları araştırarak bilinçli yatırım yapmak.
• ICO’nun bir dolandırıcılık girişimi olup olmadığını araştırmak.

Bir yatırımcının incelemesi gereken tüm başlıkları Doğru ICO Nasıl Seçilir Rehberimizde anlattık. Detaylı bir değerlendirme yapmadan hiçbir ICO’ya katılmamalı, başkalarının tavsiyeleri ile hareket etmemelisiniz.

ICO’da Ne Satın Alırız?

ICO’da satışa sunulan dijital varlıkların özellikleri, avantajları birbirlerinden çok farklı olabilir.

Utility token

Projenin sunduğu hizmetlere erişim için kullanılan bir token çeşididir. Örneğin proje, yemek siparişi verme amacıyla geliştirildiyse uygulama üzerinden sipariş vermek için bu token’lar kullanılabilir.

Equity token

Bu token’lar, bir çeşit hisse senedi gibi çalışır. Token sahipleri projeden temettü ya da sabit komisyon alabilir. İlk destekçiler oldukları için de projenin geliştirilme aşamasında söz hakları olabilir. Bütün bunlar token’ın nasıl yapılandırıldığına bağlı olarak değişir. Equity token, ABD’de menkul kıymet olarak değerlendirildiği için ICO değil IPO ile halka arz edilebilir.

Detaylı bilgi için Token Nedir? Coin ile Token Farkı Nedir?

ICO’larda yatırımcı için güvence mekanizması akıllı sözleşmelerdir (smart contract). Akıllı sözleşmeyi, proje geliştiricileri ve yatırımcılar arasındaki resmi anlaşma olarak nitelendirebiliriz. Akıllı sözleşme ile “şu şart sağlandığında şu gerçekleşir” komutu verilir. Avantajları ve dezavantajları ile birlikte akıllı sözleşme oluşturmayı sağlayan Ethereum, Confideal, ChainLink gibi pek çok Blockchain platformu bulunuyor.

Detaylı bilgi için Akıllı Sözleşme Nedir, Ne İşe Yarar?

ICO Nasıl Alınır: Proje Ekipleri Ne Yapar?

Proje geliştiricileri, white paper ve road map dokümanları ile projelerini detaylı bir şekilde anlatıp ICO hedeflerini belirtir.

• Projenin tamamlanması için ne kadar sermayeye ihtiyaç duyulduğu,
• ICO sürecinde ne kadar dijital varlığın satışa çıkarılacağı,
• ICO sürecinin kaç aşamadan oluşacağı ve ne kadar süreceği,
• İlgili dijital varlığın hangi fiyattan satışa sunulacağı,
• Ön satışın hangi kripto para birimi ile yapılacağı,
• Geliştiricilerin ellerinde ne kadar coin ya da token tutacağı,
• Toplanan fonun nasıl kullanılacağı,

gibi detaylar ile yatırımcıların ICO’ya katılıp katılmayacaklarına karar vermelerini sağlayacak pek çok bilgi teknik dokümanda bulunmalıdır. Potansiyel yatırımcılarla iletişime geçebilmek, tartışmaları yönetebilmek ve soruları cevaplayabilmek için sosyal medya hesapları açılır. Pazarlama ve iletişim faaliyetleri planlanır ve başlatılır. Tabii bunlardan önce ICO sürecinin hangi kripto para borsası üzerinden yürüyeceğine dair iletişimler başlar ve gerekli anlaşmalar yapılır. Anlaşmalara göre yeniden düzenlemeler yapılır, white paper son haline getirilir, road map netleştirilir, web sitesi içerikleri geliştirilir…

Her şey hazır olduğunda ICO teklifi duyurulur, pazarlama ve iletişim faaliyetleri başlatılır. Bir ekibin tüm bu faaliyetleri, ne kadar başarılı bir şekilde yürüttüğü dolaylı olarak yatırımcıları da etkiler. Proje, ne kadar fazla kişiye ulaşabilir, kendini tanıtabilirse bu, o kadar başarılı bir ICO süreci geçirileceği anlamına gelir. Ve elbette projenin piyasaya çıktıktan sonraki ilerlemesini de etkiler.

NOT: Farklı ICO türlerinden de bahsedebiliriz. Örneğin bazı ICO’lar özel bir kitleye hitaben yapılabilir (Private ICO). Sınırlı sayıda katılımcı, yüksek işlem hacmine sahip yatırımcılar arasından seçilebilir. Bazı ICO’lar da çok daha geniş bir kitleyi hedefleyebilir (Public ICO). Bu tür ICO’lara teknik olarak herkes katılabilir.

ICO Sürecinin Yapılandırılması

Daha kolay bir anlatım için satışa sunulacak dijital varlığın adını XYZCoin olarak belirleyelim. XYZCoin’in ICO süreci genel hatlarıyla şu şekilde ilerler:

Borsa Belirleme

ICO’lar, genellikle, kripto para borsaları üzerinden yapılır (ekipler, ICO süreçlerini web siteleri üzerinden de yönetebilir). Yatırımcılar için de bu, daha güvenli bir yoldur. Bu nedenle de bir ICO’ya katılmak için ICO’nun yapıldığı borsada hesap oluşturmanız gerekir. Kraken, Gate.io, Coinlist, Binance yaygın olarak tercih edilen borsalardır. Bu borsalarda hesap oluşturduğunuzda ICO’lara katılabilmek için hesabınızı birkaç farklı aşamada doğrulamanız gerekebilir. Öte yandan bazı borsalar ICO’lara katılım için hesabınızda belirli miktarlarda dijital varlık olmasını zorunlu tutabilir. Gate.io borsasındaki ICO’lara katılabilmeniz için sağlamanız gereken koşullara Gate.io ICO Rehberi içeriğimizden göz atabilirsiniz.

Geliştiricilerin ICO yaparak sermaye toplamalarındaki en önemli etken, geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşarak dünyanın her yerinden yatırım alabilmektir. Dolayısıyla da borsanın bulunduğunuz konuma özel kısıtlamaları yoksa ICO’lara katılırken -çoğunlukla- bir problemle karşılaşmazsınız.

ABD gibi bazı ülkeler token’ları menkul kıymet olarak değerlendiriyor. Bu nedenle de bazı token projelerinde, IPO gibi resmi kurumların denetimine tabi olunan karmaşık süreçler söz konusu olabilir. Bunu tercih etmeyen geliştiriciler, ICO yaparak ABD vatandaşlarını ön satış sürecinin dışında tutabiliyor. Herhangi bir ICO’ya katılmadan önce ülkenizdeki yasal prosedürleri incelemenizde fayda var.

ÖNERİ: ICO’lardan satın aldığınız dijital varlıkları, ICO’nun nasıl yapıldığına bağlı olarak değişebilir, borsa hesabınızda değil, Trust Wallet, Metamask gibi özel cüzdanınızda saklamalısınız.

Cüzdan Belirleme

ICO süreçleri, farklı farklı şekillerde tasarlanabilir. Bazı projeler, ICO sürecinde projenin işlevlerini sınırlı bir şekilde yerine getirebilen beta sürümü sunabilirken bazılarında ürün son haliyle piyasaya çıkmış da olabilir. Ancak ICO yapmanın temel amacını düşündüğümüzde, çoğunlukla, ortada işlevsel bir ürün olmaz. Dolayısıyla da ICO’da satın aldığınız dijital varlıkların cüzdanlarınıza aktarılması da ICO’ya göre değişebilir.

Bir ICO’da satın aldığınız varlıklar hemen hesabınıza aktarılabileceği gibi bir süre sonra da aktarılabilir (Bu süre, white paper’da belirtilmiş olmalıdır.).

Proje, Ethereum, Tron, NEO, Waves ya da Stellar gibi popüler blok zincirlerden biri üzerinde çalışacak ya da kendi blok zincirini kullanacak olabilir. Mevcut bir blok zinciri kullanan projelerde satın alınan varlıklar ICO süreci sonunda cüzdanlara aktarılabilir.

Kendi blokzincirini kullanacak olan bir proje, ICO’da satışa sunacağı ürünleri örneğin Ethereum ağı üzerinde oluşturmuş olabilir. Daha sonra proje faaliyete geçtiğinde yeni token’lar ile ICO’da satın alınanlar takas edilebilir.

Bütün bunlar ICO başlamadan önce white paper’da detaylı bir şekilde açıklanır. Cüzdanlarla ilgili en önemli mesele, satın aldığınız dijital varlığa uygun bir cüzdan adresinizin olmasıdır. Örneğin Ethereum ağında oluşturulmuş bir proje için ERC-20 standardına sahip bir cüzdanınızın olması gerekir.

UYARI: ICO’da toplanacak fonların, emanet (custodial) edilebilen ya da emanet edilemeyen (non custodial) cüzdanlardan hangisinde saklanacağını bilmek gerekir. Emanet edilebilen cüzdan, erişilebilmesi için birden fazla anahtar gerektiren, kullanıcılara ait özel anahtarları üçüncü tarafların (şirketlerin) sakladığı; emanet edilmeyen cüzdan ise  kullanıcının kendi yönettiği cüzdanlardır. Eğer ICO’ya bir borsa aracılığıyla katıldıysanız buradaki süreci, borsanın kendisi yönetecektir ve emanet edilen cüzdan kullanılacaktır. Ancak ICO’ya alternatif bir yöntemle katıldıysanız emanet edilemeyen cüzdan kullanmalısınız. Emanet edilebilen cüzdan, proje ekibinin üçüncü taraf kişiler, yani dolandırıcılar için alabileceği önemli bir önlemdir.

Hedef Belirleme

Geliştirici ekip, ICO yaparken öncelikle projesi için bir hedef belirler. ICO süreci, bu hedefe ulaştığında tamamlanır. Bu hedef için kabaca, ekibin projelerini geliştirmek ve piyasa çıkarmak için ihtiyaç duyduğu sermaye miktarıdır diyebiliriz.

ICO süreçlerinde hedef belirlerken farklı yöntemler izlenebilir. Hard cap denen sınırlı satış ya da soft cap denen süreli satış seçenekleri değerlendirilebilir. Hard cap; satılacak dijital varlık sayısı için üst limitin belirlenmesi ve üst limite ulaşıldığında ICO sürecinin bitirilmesi anlamına gelir. Bu iki sistemin ayrı ayrı değil de entegre edilerek kullanılması daha yaygın bir durum. Örneğin 15 gün içerisinde 20 milyon XYZCoin satışa sunuluyor ve hangisi önce biterse ICO o noktada sonlandırılıyor. Başka bir ifadeyle 10 gün içerisinde 20 milyon XYZCoin satılabilir ve ICO bitirilir.

Değer Belirleme

ICO’da satılacak olan XYZCoin için bir değer belirlenmesi gerekiyor. Bunun için geliştirici ekip tarafından piyasanın dinamikleri incelenerek sabit bir fiyat belirlenebileceği gibi açık artırma yöntemi de kullanılabilir. Ancak fiyatı alıcıların belirlediği açık artırma yöntemi tercih edilen bir yöntem değil.

Projenin geliştirici ekibi, Bitcoin, Ethereum, Litecoin gibi popüler kripto para birimleri; dolar, euro gibi itibari para birimleri ya da kendilerinin belirlediği başka bir kripto para birimi karşılığında projelerini satışa sunabilir. Bu proje, Ethereum, Tron gibi bir blokzincir üzerinde oluşturulmuş token ya da coin olabileceği gibi tamamen kendi blokzinciri üzerinde çalışan bir kripto para birimi de olabilir.

Yatırımcılar da geliştiriciler tarafından önceden beyan edilen X miktar dolar ya da X miktar herhangi bir coin karşılığında projeden belli bir miktarda coin/token almak için satışa katılır. Örneğin 100 XYZCoin satın almak için 10 dolar ya da 1 LTC gibi bir satın alma bedeli belirlenir.

Ekip tarafından yatırımcıların satın alma miktarlarına üst veya alt limitler getirilmiş olabilir. Dolayısıyla da ICO’ya katılmadan önce bu limitleri öğrenerek bütçenizi buna göre planlayabilirsiniz.

Ödül Sistemi Belirleme

ICO’yu daha çekici bir hale getirmek için farklı yöntemler kullanılabilir. Örneğin ilk 5 gün içerisinde XYZCoin satın alan kişilere ekstra indirim uygulanabileceği gibi %5-10 gibi oranlarda promosyon/bonus da verilebilir.

ICO’nun Sonlanması

Başarılı Bir ICO

Proje, ICO’dan hedeflediği sermayeyi toplayabilirse yatırımcıların cüzdanlarına otomatik olarak satın aldıkları kadar coin aktarılır. Yatırımcıların ICO etkinliklerinden satın aldığı dijital varlıklar, hangi blokzincirde çalışıyorsa o blokzincire ait cüzdanlarda saklanabilir. Proje geliştirme süreci tamamlanıp ilgili dijital varlık kripto para borsalarında listelenmeye başladığında yatırımcılar ellerindeki varlıkları satabilir ya da daha fazlasını satın alabilir.

Başarısız Bir ICO

Proje, ICO’dan hedeflediği sermayeyi toplayamaz ve yatırımcılara paraları iade edilir.

ICO Sonrası

Proje ekibi, topladığı fonu Blockchain tabanlı projesini geliştirmek ve kullanıma hazır hale getirmek için kullanırken yatırımcılar da bu ürün ya da hizmetten yararlanmak veya varlıklarını satmak için ilgili dijital varlığın piyasaya çıkmasını ve piyasa değerinin belirlenmesini bekler.

ICO Nasıl Alınır: SONUÇ

Yeni çıkarılmış bir kripto para birimi nasıl değer kazanıyor diye merak ediyorsanız cevabı biraz da ICO sürecinde gizli. ICO’ların avantajlarından biri de satışa sunulan dijital varlığın dünyanın her yerinden çok sayıda insana dağıtılarak varlığın, piyasada balina olarak tabir edilen kişilerin elinde toplanmasının önüne geçmesi. Bu çeşitlilik de arz ve talebe göre şekillenen piyasayı homojenleştiriyor diyebiliriz.

Bir yatırımcı olarak kapsamlı araştırma yapmadan ICO’lara katılmamalı, ülkenizdeki yasal düzenlemelerden proje fikrinin potansiyellerine kadar pek çok başlığı değerlendirmelisiniz. En önemlisi ise ICO’nun dolandırıcılık olup olmadığını anlamak için detaylı bir inceleme yapmalısınız. 

UYARI: Hiçbir ICO’da -ne kadar kârlı olacağı söylenirse söylensin- asla riske edebileceğiniz meblağ üzerine çıkmamalısınız. Doğru ICO Nasıl Seçilir Rehberimizi de incelemenizi öneririz.

ICO süreci nasıl ilerler içeriğimize eklemek istedikleriniz varsa bizimle ve diğer okuyucularımızla aşağıdaki yorum bölümü üzerinden paylaşabilirsiniz.

UYARI: Kripto para birimlerine ya da token’lara yatırım yapmak oldukça yüksek riskler içerir. Piyasada, doğası gereği, hızlı düşüş ve yükselişler yaşanabilir ve yatırımcılar bu tür durumlarda ciddi kayıplara uğrayabilir. ICO’lar da bu durumdan bağımsız değildir. Bu içerik, asla ICO’lara katılmanız yönünde bir tavsiye niteliğinde algılanmamalıdır. İçeriğimizde geniş bir bakış açısıyla ICO nasıl alınır, ICO süreci nasıl ilerler nedir, nelere dikkat edilmelidir gibi sorulara cevap vermeye çalıştık. Her yatırımcı, yatırım kararlarını kendi araştırmalarına dayandırarak vermeli veya bir finans uzmanına danışmalıdır. Coinler.us, içerikte yer alan bilgilerin doğruluğu ya da güncelliği konusunda hiçbir beyanda bulunmaz ve garanti vermez.