Kripto Para Borsalarında Likidite Nedir?

Yatırımlarınızı yöneteceğiniz kripto para borsasını seçerken değerlendirmeniz gereken en önemli başlıklardan biri de likiditedir. Yüksek likidite, istikrarlı bir piyasa anlamına geldiği için likit bir kripto para borsasında işlem yapmak çok çok daha avantajlıdır. Peki, coinlerde likidite nedir?

Kripto paralarda likidite nedir açıklamaya başlamadan önce kabaca kripto para borsalarının çalışma mantığına göz atalım:

Borsaların Çalışma Mantığı

Kripto para borsaları, kullanıcılarına sağladıkları çeşitli avantajlarla, güvenlik konusunda aldıkları önlemlerle, işlem hacimleriyle, destekledikleri coin’lerle birbirlerinden ayrışsa da temelde aynı mantıkla çalışır.

Kripto para borsalarında işlemler, doğrudan kullanıcılar arasında yapılır. Kripto para satmak isteyen kişiler, seçtikleri coin için belirledikleri bir fiyat ile satış emri; almak isteyen kişiler de aynı şekilde alış emri girer. Tüm alış ve satış emirleri, borsanın emir defterinde tüm kullanıcılara açık bir şekilde sıralanır. Bir alış ya da satış emrinin gerçekleşmesi için başka bir alış ya da satış emri ile eşleşmesi gerekir. Başka bir ifadeyle örneğin itibari para birimleri ile kripto para almak istediğinizde kripto parasını itibari para birimine dönüştürmek isteyen bir kullanıcıyla işlem yaparsınız.

Kripto para borsalarındaki fiyat farklılıklarının sebebi de budur: Borsaların birbirlerinden bağımsız olması. Borsalarda fiyatlar, arz ve talebe göre oluşur. Dolayısıyla da bir borsadaki Bitcoin’in, Litecoin’in ya da Ethereum’un fiyatı, organik bir şekilde borsadaki aktif kullanıcı sayısı ve işlem hacmine göre şekillenir.

Tüm gerçekleşen işlemler de piyasa ortalamasını ortaya çıkarır. Borsanın, aktif kullanıcı sayısı fazla, dolayısıyla da işlem hacmi yüksek ise piyasa ortalamasıyla benzer fiyatlarda alım satım yapmak mümkün olur.

Borsaların çalışma mantığını daha iyi anlamak için Kripto Para Borsası Nedir ve Merkezi Kripto Para Borsaları Nasıl Çalışır konulu içeriklerimizi okuyabilirsiniz. İşleyişi anladığımıza göre artık coinlerde likidite nedir sorusuna geçebiliriz.

Likidite Nedir?

Likidite, herhangi bir varlığın (döviz, hisse senedi, tahvil, menkul kıymet, gayrimenkul vs) paraya dönüşebilme yeteneği anlamına gelir. Diğer bir ifadeyle nakde çevrilme kolaylığı da diyebiliriz.

• Bir finansal ürün, kolay alıcı bulabilecek, istediğiniz an değerini çok fazla kaybetmeden nakde çevrilebilecek ise ilgili varlığın likit olduğunu söyleriz. Örneğin ev, araba, hisse senetleri likit ürünlerdir.
• Çok daha hızlı nakde çevrilebilen ürünler daha likittir. En likit varlık günlük hayatta kullandığımız nakit paradır. Duran varlıklar ise daha düşük likiditeye sahiptir.
• Nakde çevrilmesi zor olan ürünler, likiditesi olmayan ürünlerdir ve nakde çevrilirken ciddi değer kayıpları yaşanabilir.

Likiditeyi iki kolda inceleyebiliriz: Likit piyasa ve likit varlık.

• Likit bir piyasadan bahsediyorsak işlem yapmak isteyen birçok yatırımcı var Bu da, satışlarda fiyatların fazla düşmeyeceğini gösterir. İstediğiniz fiyattan ya da istediğiniz fiyata çok yakın bir fiyattan satış (ya da alış) yapabilirsiniz.
• Likit bir varlıktan bahsediyorsak kolaylıkla ve hızlıca nakde çevrilebilir

Toparlamak gerekirse herhangi bir varlığı, istediğiniz fiyata ne kadar kısa süre içerisinde satabiliyorsanız bu, ilgili piyasanın ve varlığın yüksek likiditesi olduğu anlamına gelir.

Yüksek likidite, istikrarlı bir piyasa demektir.

NOT: Kripto para piyasasında işlem hacmi ve likidite kavramları sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılsa da aslında ikisi aynı anlama gelmez. Borsada işlem hacmi, tüm alım satımların toplam parasal değerini ifade eder.

Kripto Para Borsalarında Likidite Nedir?

Şimdi bütün bilgilerimizi birleştirerek kripto para borsalarında likidite nedir adım adım inceleyelim:

Bir yatırımcı olarak herhalde kârlı al-sat işlemleri yapmak istersiniz. Zarar edeceğiniz bir meblağda satış yapmak ya da uzun vadede değmeyecek bir meblağdan alış yapmak istemezsiniz. Herhangi bir kripto para biriminde alım yapmak istiyorsanız da ödemek isteyeceğiniz bir meblağ vardır. Aynı şekilde herhangi bir kripto para biriminde satış yapmak istiyorsanız da kazanmak isteyeceğiniz bir meblağ vardır. Tüm bu işlemleri zarar etmeden ve kâra dönüştürerek yapmak için de likiditesi yüksek bir kripto para borsasına ihtiyacınız var. Çünkü likiditesi yüksek borsa, daha çok fiyat seçeneği demektir.

Borsalarda, alış emirleri yüksekten düşüğe, satış emirleri ise düşükten yükseğe doğru emir defterinde listelenir. Buradaki her bir emir karşılığını bulduğunda (işlem gerçekleştiğinde) borsadaki fiyatlama bir sonraki emir ile şekillenir dersek yanlış olmaz.

Emir defteri derinliği ne kadar fazla ise -yani ne kadar çok işlem emri varsa- bu, bize borsanın likiditesinin yüksek olduğunu anlatan en önemli göstergelerden biridir. Ancak stop-limit ya da yüksek teklifler gibi hemen yansımayan durumlardan dolayı dikkat etmeniz gereken tek gösterge değildir. Emir defteri derinliğinin fazla olması, alıcı ve satıcılar için fiyatlarda çeşitlilik olmasıdır. Bu da, bir alıcı ya da satıcının istediği fiyattan ya da istediği fiyata çok yakın bir fiyattan işlem yapabilmesi demektir. Kripto piyasasında likidite nedir daha iyi anlayabilmek için aşağıdaki iki örneği inceleyelim:

A borsası satış emirleri

• ETH/USDT 500.80
• ETH/USDT 509.75
• ETH/USDT 520.45
• ETH/USDT 532.85
• ETH/USDT 538.55
• ETH/USDT 558.20

B borsası satış emirleri

• ETH/USDT 500.80
• ETH/USDT 501.15
• ETH/USDT 501.75
• ETH/USDT 502.45
• ETH/USDT 502.65
• ETH/USDT 503.15
• ETH/USDT 503.55
• ETH/USDT 503.80

Burada önemli olan çeşitliliktir. Çeşitliliği mümkün kılan da aktif kullanıcı sayısı ve günlük işlem hacmidir. Likiditesi yüksek bir kripto para borsasında çok sayıda aktif kullanıcı sürekli olarak al-sat yapıyor demektir ve böylelikle de alım-satım fiyatları arasında uçurumlar oluşmaz. Hem alış hem satış için fiyat aralıkları çok daha küçük olacağından satın almak istediğinizde ödemeye hazır olduğunuz miktara yakın fiyatları bulma olasılığınız çok daha yüksektir.

Kripto para borsaları, kripto paraların likit kullanımı için de önemli bir araçtır.

Borsanın Likiditesinin Yüksek Olduğunu Nasıl Anlarız?

İşlem hacmi, likiditeyi etkileyen tek parametre değildir. Bu bağlamda borsa, daha geniş bir bakış açısıyla incelenmeli ve değerlendirilmelidir. Örneğin borsanın işlem komisyonları da önemli bir faktördür. Düşük komisyon oranları, yatırımcıların daha özgür bir şekilde al-sat yapmasına olanak tanır.

Özetlemek gerekirse herhangi bir borsanın likiditesinin yüksek olup olmadığını kabaca şu kriterleri inceleyerek anlayabilirsiniz:

• 24 saatlik ticaret hacmi ne?
• Emir defteri derinliği ne durumda?
• Piyasa genelinde işlem hacmi yüksek kripto para birimleri listeleniyor mu?
• Alış ve satış fiyatları arasındaki farklar ne durumda?
• Komisyon oranları uzun vadede yatırımcıları çekebilecek potansiyelde mi?

Coinlerde Likidite Ne Demek?

Kripto para borsalarında likiditeden bahsederken bunu da yine iki başlıkta yapmalıyız. Biri borsanın likiditesi, diğeri ise kripto paranın likiditesi. Belirli bir kripto para birimine yatırım yapmayı düşünüyorsanız borsanın likiditesinin yüksek olması tek başına bir anlam ifade etmez. Tercih ettiğiniz kripto paranın likiditesine de bakmanız gerekir.

Örneğin araştırdınız ve likiditesi yüksek A borsasını bulduğunuz ve XYZcoin’e yatırım yapmayı düşünüyorsunuz. Eğer A borsasında XYZcoin’in likiditesi düşükse yani o borsadaki yatırımcılar XYZcoin ile pek ilgilenmiyor ve XYZcoin’de pek alım-satım yapmıyorsa karşınıza kötü bir fiyat listesi çıkacaktır (Daha az fiyat seçeneği de diyebiliriz). Bu da sizin -genel olarak- piyasadaki ortalama XYZcoin fiyatlarının bir miktar dışında kalmanıza sebep olur. Yatırımlarınızı likit olmayan kripto para birimleri üzerine yaparsanız önemli kayıpları da göze almalısınız. Ama elbette uzun vadeli planlarınız da olabilir.

Özetle likiditesi yüksek bir borsada, istediğiniz coin’i (likiditesi yüksek olmak kaydıyla) istediğiniz fiyatta (ya da çok çok yakın bir fiyatta) çok hızlı bir şekilde nakde çevirebilirsiniz.

NOT: “x kadar meblağda kripto para likide edildi” derken aslında varlığın nakde dönüştürüldüğü ifade edilir.

Likidite Neden Önemli?

Coinlerde likidite nedir sorusuna cevap verirken aslında önemini de anlatmış olduk. Likiditenin neden önemli olduğunu vurgulamak açısından basit bir örnek verebiliriz.

Örneğin elinizde değeri yükselmekte olan XYZcoin bulunuyor ve sizde bu piyasa hareketini fırsata çevirip XYZcoin’lerinizi hızlıca nakde çevirmek istiyorsunuz. Eğer likit olmayan bir borsada işlem yapıyorsanız coin’lerinizi güncel fiyat/istediğiniz fiyat/piyasa ortalaması üzerinden satmanız çok zor görünüyor. Çünkü likit olmayan bir borsada coin’lerinizi istediğiniz fiyattan satın alabilecek kadar çok sayıda aktif alıcı ya da yeterli sayıda alıcı olmayacaktır. Bu da elinizdeki varlığı hızlı bir şekilde nakde çeviremeyeceğiniz anlamına gelir. Ya fiyatı düşürmek ya da beklemek zorundasınızdır.

Ezcümle aktif kullanıcı sayısı fazla ve işlem hacmi yüksek bir borsada istediğiniz coin ya da token’ı en iyi fiyatla satın alabilme olasılığınız artar.

Likidite Nedir: Tavsiyeler…

Likidite için bir kripto para borsasının tercih edilip edilmemesindeki en önemli -hatta belki de ana- faktördür diyebiliriz.

• Seçtiğiniz kripto para borsasının aktif kullanıcı sayısı,
• Seçtiğiniz kripto para borsasının işlem hacmi,
• Yatırım yapacağınız kripto paranın o borsadaki yatırımcı sayısı,
• Yatırım yapacağınız kripto paranın o borsadaki işlem hacmi.

Bunlar hakkında -temel düzeyde de olsa- bir fikriniz olmadan borsanızı seçmemelisiniz.

Likiditesi yüksek bir borsayla çalışmaya karar verdiniz; ama yatırım yapmak istediğiniz kripto para birimi likit değil. O kripto paranın borsadaki yatırımcı sayısı düşük, işlem hacmi emekleme seviyesinde, alış satış fiyatları arasında uçurumlar var… Böyle bir durumda likiditesi yüksek bir borsada işlem yapıyor olmanın hiçbir anlamı yok.

Aktif bir yatırımcı olma niyetindeyseniz borsaların ve kripto paraların likiditelerini takip etmelisiniz. Likiditesi yüksek bir borsa, yatırım yeteneklerinizi geliştirmeniz konusunda da avantajlar sunar. Likiditesi yüksek bir borsada çok daha esnek davranabilir, anlık kararlarla özgürce hareket edebilirsiniz. Beklentilerinizle uyumlu sonuçlar alacağınızdan kontrolün daima sizde olduğunu hissedersiniz.

Bu içeriğimizde coinlerde likidite ne demek, borsa ve kripto para likiditesi neden önemli gibi konularda bilgi vermeye çalıştık. Yorum bölümünden sorularınız ve deneyimlerinizi bizimle ve diğer okurlarımızla paylaşabilirsiniz.

Kripto Para Borsası Seçme Rehberi